Algemeen Thema 2018: Van Ravenstein tot Roosendaal

Kies een Brabantsedag waar iets belangrijks gebeurd is of waar een kenmerkend persoon vandaag kwam.

Rooie Hoek Thema 2018:

Ossendrecht: Het laatste applaus voor ons Paulientje: het kleinste meisje ter wereld

Ontwerp: Martijn van Bree

(klik op het plaatje voor een grotere afbeelding)

De historie, wie was Paulientje Musters?

Mogen wij je voorstellen aan Johanna Paulina Musters?
Een werkelijk piepklein baby’tje dat ter wereld komt in Ossendrecht op 26 februari 1878. Geproportioneerde dwerggroei luidt de diagnose. Met als resultaat een opvallend uiterlijk: ze is – én blijft – ontzettend klein. Zeker in contrast met de grote podia waarop ze gedurende haar carrière verschijnt.

Paulientje is namelijk pas twee jaar oud als ze voor het eerst tentoongesteld wordt op diverse markten en kermissen. Onder haar artiestennaam Princess Paulina schittert ze uiteindelijk zelfs op podia van diverse internationale kermissen, circussen en theaters. In België, Duitsland, Engeland, Schotland, Frankrijk. Echter de kroon op haar ‘succes’ is misschien wel haar show in het Proctor’s Theatre op Broadway in Amerika…

En dat levert geld op voor haar familie. Fors geld. Meer dan genoeg om een groot stuk grond te kopen en een heuse villa te bouwen: Maison Princesse Pauline. Als vader in 1889 overlijdt, staat zwager en kermisreiziger Joseph Verschueren dan ook voorop om het immense succes voort te zetten. Helaas voor de kleine Paulina gaat dit echter ook gepaard met hardnekkige geruchten. Zo zou het kleine meisje regelmatig drank voorgezet krijgen om ‘de spanning weg te nemen’ voor de vele optredens die ze moet verzorgen. Het doet echter niets af aan de ongekende populariteit van Paulientje.

Er volgt een tournee. Haar laatste tournee. Want op 15 februari 1895 overlijdt Princess Paulina. Pas 16 jaar oud… Om na haar dood uit te groeien tot werkelijk mythische proporties; foto’s, kleding die aan Paulina toebehoorde en andere herinneringen worden nog altijd gekoesterd in Ossendrecht. Maar ook in het Guinnes Book of World Records prijkt ‘ons’ Paulientje nog altijd als het kleinste meisje ter wereld.

De uitbeelding:

Ongekend succes. De glamoureuze en ogenschijnlijk vrolijke amusementswereld. Een leven in de spotlights. Het mag voor velen een felbegeerde droom zijn, maar op de leeftijd van slechts twee jaar oud…? Beeld het je eens in: vanaf dat moment zijn altijd alle ogen op jou gericht en je begrijpt misschien al wel dat de mogelijkheid om écht kind te kunnen zijn níét opging voor de kleine Paulientje. Anno 2018 is het daarnaast überhaupt verwerpelijk om een kind als ‘rariteit’ tentoon te stellen! Laat staan dat je dat als ouder zelf doet.

Princess Paulina schittert alleen nog door afwezigheid.
Want in dat piepklein kistje ligt een jeugd omsloten, die er eigenlijk nooit was…

Bij wijze van eer brengen wij – de naaste collega’s uit het artiestenleven – ‘ons’ Paulientje in stilte naar haar laatste rustplaats. Al reizend langs de vele plekken waar zij ooit het podium betrad. Deze plekken hebben de vorm gekregen van een speeldoos. De symboliek van een danseresje dat altijd maar haar rondje draait op de speeldoos, is gelijk aan het altijd maar moeten optreden en hetzelfde kunstje vertonen van ons Paulientje. Ze had geen eigen keuze.
Ze gaat terug naar waar het allemaal begon: Ossendrecht.

Het schept de gelegenheid om ook zelf nog eens terug te kijken. Want het mag destijds misschien heel gewoon geweest zijn, de bril van vandaag de dag werpt een heel ander licht op Princess Paulina’s ‘succes’. En daar wordt zelfs de amusementswereld stil van…

Nog één keer staan we stil bij het immense succes van het kleinste meisje ter wereld. Inmiddels in de wetenschap dat deze duur door haar betaald werd: met het ontbreken van een onbezorgde jeugd. Een tragedie die we uiteindelijk niet alleen symbolisch willen uitbeelden, maar vooral voelbaar willen maken.